Крымінальная адказнасць за фальшывы данос і фальшывыя паказанні

   Крымінальная адказнасць за яўна фальшывы данос вызначана ст. 400 Крымінальнага кодэкса Рэспублікі Беларусь за дачу яўна фальшывых паказанняў – ст. 401 дадзенага кодэкса.
   Санкцыі прызначаных артыкулаў прадугледжваюць пакаранне да пяці гадоў пазбаўлення свабоды.
   Фальшывы данос выяўляецца ў фальшывым паведамленні аб учыненні злачынства. Несапраўднасць звестак, якія паведамляюцца, можа тычыцца факта ўчынення злачынства, асобы, якая быццам ўчыніла злачынства, фактычных абставін учынення злачынства, якія маюць крымінальна-прававае значэнне. Паведамленне аб учыненні злачынства можа быць вусным або пісьмовым. 
Так, 49-гадовы жыхар г. Ашмяны Н. паведаміў у міліцыю звесткі аб раскраданні ў яго нявызначанай асобай на тэрыторыі гандлёвага рынку «Ждановічы» г. Мінска сумкі, у якой знаходзіліся ключы і грашовыя сродкі ў памеры 50 рублёў. Таксама заяўнік паказаў, што ў сумцы мог знаходзіцца яго пашпарт.
   У ходзе правядзення праверкі было дакладна вызначана, што Н. у прызначаны ім час у г. Мінску не знаходзіўся, грошаў у суме 50 рублёў у яго таксама не мелася.
   Сам Н. паясніў, што працяглы час злоўжываў спіртнымі напоямі, калі яму спатрэбіўся пашпарт, то ён не змог яго знайсці. Вырашыў заявіць у міліцыю аб раскраданні, бо думаў, што пашпарт у такім выпадку зробяць бясплатна. Таму прыдумаў версію аб паездцы ў г. Мінск, якая быццам мела месца, дзе і адбылося «злачынства». 
У ходзе судовага разбору Н. прызнаў сваю віну ў прад'яўленым абвінавачанні, чыстасардэчна раскаяўся. На падставе ч. 1 ст. 400 Крымінальнага кодэкса Рэспублікі Беларусь Н. асуджаны да пакарання ў выглядзе арышту тэрмінам два месяца.
   Крымінальная адказнасць за фальшывыя паказанні мае месца пры разглядзе крымінальных або грамадзянскіх спраў у судзе або пры вытворчасці папярэдняга следства або дазнання. Пры гэтым суб'ектам злачынства можа быць сведка або пацярпелы. 
Фальшывымі паказаннямі сведкі або пацярпелага прызнаюцца не адпаведныя рэчаіснасці звесткі аб абставінах, якія маюць істотнае значэнне для разгляду грамадзянскай або крымінальнай справы. Істотнае значэнне для вынясення законнага і абгрунтаванага судовага акта маюць абставіны, якія датычацца па грамадзянскіх справах да прадмета або фактычнай падставы іску, а па крымінальных ‒ да прадмета даказвання.
   На практыке маюць месца выпадкі, калі ў адной крымінальнай справе асоба выступае ў якасці пацярпелага або сведкі, але з прычыны дачы фальшывых паказанняў, даныя асобы пераходзяць у ранг «абвінавачваных» ужо па другой крымінальнай справе.
Так, мясцовая жыхарка С. з'яўлялася пацярпелай па крымінальнай справе ў дачыненні В., які пагражаў ёй забойствам, прымяняў насілле, з прычыны чаго С. рэальна апасалася за сваю жыццё. У ходзе папярэдняга следства С. давала падрабязныя паказанні. У ходзе ж судовага разбору С. памяняла свае паказанні і сцвярджала аб тым, што В. ёй не пагражаў, удараў не наносіў. Разам з тым, даны факт не паўплываў на вынясенне законнага рашэння ў дачыненні В., яго вінаватасць была даказана сукупнасцю прадстаўленых доказаў. 
Прыгаворам суда раёна С. асуджана па ч. 1 ст. 401 Крымінальнага кодэкса Рэспублікі Беларусь да пакарання ў выглядзе арышту тэрмінам на два месяца.
Грамадская небяспека злачынстваў, якія разглядаюцца,  з'яўляецца высокай, таму як яны замахваюцца на нармальную дзейнасць дзяржаўных органаў, у пэўным выпадку таксама і на правы і інтарэсы грамадзян, якія ахоўваюцца законам.