Галоўная / Ашмянскі раённы суд / Грамадзянскія справы

Грамадзянскія справы


 • матывіровачнай часткі рашэння

Згодна з арт. 312 ГПК, матывацыйная частка рашэньня складаецца ў сямідзённы тэрмін з дня падачы заявы аб гэтым і паступлення касацыйнай скаргі або касацыйнага пратэсту на рашэнне, калі іншае не ўстаноўлена ГПК. У выпадку пропуску тэрміну на падачу заявы аб складанні матывіровачнай часткі рашэння па ўважлівай прычыне гэты тэрмін можа быць адноўлены суддзёй, якi вынес рашэнне.
У адпаведнасці з пунктам 80 Інструкцыі па справаводству ў раённым (гарадскім) судзе Рэспублікі Беларусь, зацверджанай загадам Міністра юстыцыі Рэспублікі Беларусь ад 18.10.2001г. №311, матывацыйная частка рашэньня ў трохдзённы тэрмін высылаецца зацікаўленай асобе. 

• парадак выдачы судовых рашэнняў

У адпаведнасці з пунктам 79 Інструкцыі па справаводству ў раённым (гарадскім) судзе Рэспублікі Беларусь, бакам і іншым асобам, якія ўдзельнічаюць у справе, не явившимся ў судовае пасяджэнне, копія рашэння суда і вызначэння (пастановы) аб прыпыненні або спыненні вытворчасці па справе альбо пакіданні пазову без разгляду высылаюцца ў абавязковым парадку не пазней трохдзённага тэрміну па заслухоўвання справы.
 У астатніх выпадках копіі рашэнняў, азначэнняў і пастаноў суда высылаюцца бакам толькі па іх просьбе, а пры паўторнай выдачы - з аплатай дзяржаўнай пошліны ў адпаведнасці з Дадаткам №14 да Падатковага Кодэкса Рэспублікі Беларусь.
Згодна з пунктамі 111, 113 Інструкцыі па справаводству ў абласных, Мінскім гарадскім судах Рэспублікі Беларусь, зацверджанай загадам Міністра юстыцыі Рэспублікі Беларусь ад 2001/12/10 года №398, копіі касацыйных азначэнняў выдаюцца судом першай інстанцыі, куды вяртаецца справа пасля касацыйнага разгляду /
Асоба, якая атрымала копію , павінна распісацца ў атрыманні яе ў даведачным аркушы. У выпадку высылкі копіі дакумента па пошце ў даведачным аркушы робіцца пра гэта адзнака.

• парадак абскарджання (апратэставання) судовага рашэння ў парадку нагляду

Згодна з арт. 437 ГПК, наглядная скарга можа быць пададзена на працягу трох летсо дня ўступлення ў законную сілу судовага пастановы.
Наглядныя скаргі, пададзеныя па заканчэнні пазначанага тэрміну, разгляду не падлягаюць, за выключэннем скаргаў адказчыкаў на судовыя пастановы, вынесеныя ў іх адсутнасць без належнага паведамлення аб часе і месцы разгляду пры ўмове, што справа не знішчана ў сувязі са сканчэннем тэрміну захоўвання, устаноўленага заканадаўствам.
Наглядная скарга на судовыя пастановы суда першай інстанцыі, якая не абскарджаны ў касацыйным парадку, прымаецца да разгляду толькі ў тым выпадку, калі прычыны, па якіх не была пададзеная касацыйная скарга, прызнаныя паважлівымі асобай, якая мае права прынясення пратэсту.
У адпаведнасці з арт. 439 ГПК, пратэсты ў парадку нагляду мае права выносіць:
1) Старшыня Вярхоўнага Суда Рэспублікі Беларусь, Генеральны пракурор Рэспублікі Беларусь і іх намеснікі - на судовыя пастановы любога суда Рэспублікі Беларусь, за выключэннем пастановаў Прэзыдыюму Вярхоўнага суда Рэспублікі Беларусь;
2) старшыні абласнога, Мінскага гарадскога судоў, пракуроры вобласці, горада Мінска і прыраўнаваныя да іх пракуроры - на рашэнні і вызначэння раённых (гарадскіх) судоў і касацыйныя вызначэння судовых калегій па грамадзянскіх справах абласных, Мінскага гарадскога судоў;
3) старшыня Беларускага ваеннага суда, Беларускi ваенны пракурор - на рашэнні і вызначэння міжгарнізонных ваенных судоў і касацыйныя вызначэння судовай калегіі па грамадзянскіх справах Беларускага ваеннага суда.


• парадак абскарджання судовага рашэння ў касацыйным парадку

У адпаведнасці са арт.400 ГПК, касацыйныя скаргі або касацыйныя пратэсты на якiя не ўступiлi ў законную сілу рашэння разглядаюцца:
 - на рашэнні раённых (гарадскіх) і міжгарнізонных ваенных судоў- судовай калегіяй па грамадзянскіх справах адпаведнага абласнога, Мінскага гарадскога і Беларускага ваеннага судоў;
 - на рашэнні абласнога, Мінскага гарадскога і Беларускага ваеннага судоў - адпаведна судовай калегіяй па грамадзянскіх справах і ваеннай калегіяй Вярхоўнага Суда Рэспублікі Беларусь.
Згодна з арт.арт 407, 410 ГПК, касацыйная скарга або касацыйны пратэст адрасуюцца ў суд касацыйнай інстанцыі, але падаюцца ў суд, якi вынес рашэнне, у дзесяцiдзённы тэрмiн з дня вынясення рашэння або ўручэння кассатору па яго патрабаванню гэтага рашэння з матывіровачнай часткай. Пададзеныя касацыйныя скаргі або касацыйныя пратэсты непасрэдна ў суд касацыйнай інстанцыі накіроўваюцца судом касацыйнай інстанцыі ў суд першай інстанцыі для вырашэння пытання аб іх прыняцці ва ўстаноўленым ГПК парадку.

• парадак азнаямлення з пратаколам судовага паседжання па грамадзянскіх справах

У адпаведнасці з ч.3 арт. 175 Грамадзянскага працэсуальнага кодэкса Рэспублікі Беларусь (далей - ГПК), пратакол павінен быць складзены і падпісаны не пазней за наступны дзень пасля заканчэння судовага пасяджэння або здзяйснення асобнага працэсуальнага дзеяння, а па складаных справах - на працягу пяці дзён. Пра тэрміны складання пратаколу і праве азнаямлення з ім аб'яўляецца пры абвяшчэнні рашэння.
Згодна з арт. 176 ГПК, юрыдычна зацікаўленыя ў зыходзе справы асобы маюць права знаёміцца з пратаколам і на працягу трох дзён з дня яго падпісання могуць падаць пісьмовыя заўвагі на пратакол з указаннем на дапушчаныя ў ім няправільнасці і няпоўнасць. Заўвагі на пратакол разглядае суддзя ў пяцідзённы тэрмін з дня іх падачы. У выпадку згоды з заўвагамі суддзя выносіць вызначэнне аб далучэнні іх да пратакола. У выпадку нязгоды з заўвагамі суддзя выносіць вызначэнне аб іх адхіленні.
Заўвагі на пратакол і вызначэнне суддзі аб іх адхіленні далучаюцца да пратакола судовага паседжання. У гэтым выпадку юрыдычна зацікаўленыя ў зыходзе справы асобы матывы нязгоды з вызначэннем суддзі мае права выкласці ў касацыйнай скарзе або скарзе ў парадку нагляду.

• удзельнікі адміністрацыйнага працэсу.

Зразуметай
1. Паняцце зьяўляецца не зацікаўленая ў зыходзе справы аб адміністрацыйным правапарушэнні паўналетнія асоба, якая ўдзельнiчае ў вытворчасці працэсуальнага дзеяння для пасведчанні яго факту, ходу і вынікаў у выпадках, устаноўленых гэтым Кодэксам.
2. Паняцце мае права:
1) ведаць, у правядзенні якога працэсуальнага дзеяння ён удзельнічае, хто кіруе яго правядзеннем і хто ў ім удзельнічае;
2) рабіць з нагоды працэсуальнага дзеяння, у якім ён удзельнічае, заявы і заўвагі, якія падлягаюць занясенню ў пратакол працэсуальнага дзеяння;
3) знаёміцца з пратаколам працэсуальнага дзеяння, у якім ён удзельнічаў, і патрабаваць унясення ў яго выпраўленняў і дапаўненняў;
4) падпісваць пратакол працэсуальнага дзеяння толькі ў той частцы, якая адлюстроўвае успрынятыя ім асабіста абставіны;
5) атрымліваць пакрыццё панесеных iм расходаў, звязаных з удзелам у вытворчасці працэсуальнага дзеяння.
3. паняццем абавязаны:
1) паведаміць па патрабаванню службовай асобы органа, які вядзе адміністрацыйны працэс, звесткі аб адносінах з асобамі, якія ўдзельнічаюць у адміністрацыйным працэсе;
2) засведчыць сваім подпісам у пратаколе працэсуальнага дзеяння факт вытворчасці гэтага дзеяння, яго ход і вынікі;
3) выконваць парадак пры вытворчасці працэсуальнага дзеяння;
4) падпарадкоўвацца законным распараджэнням службовай асобы органа, які вядзе адміністрацыйны працэс.
4. паняццем можа быць апытаны ў якасьці сьведкі пра абставіны, звязаных з вытворчасцю працэсуальнага дзеяння, у якім ён удзельнічаў.

Сведка
1. Сведкам з'яўляецца асоба, у дачыненні да якога ёсць падставы меркаваць, што яму вядомыя якія-небудзь абставіны па справе аб адміністрацыйным правапарушэнні, выкліканае суддзёй, службовай асобай органа, які вядзе адміністрацыйны працэс, для дачы тлумачэнняў цi якое дае тлумачэнні.
2. Сведкам не можа быць:
1) асоба, у адносінах да якой вядзецца адміністрацыйны працэс;
2) асоба, якое з-за ўзросту, фізічных небудзь псіхічных недахопаў ня здольнае правільна ўспрымаць абставіны, якія падлягаюць усталяванню па справе аб адміністрацыйным правапарушэнні, і даваць пра іх тлумачэння;
3) абаронца і прадстаўнік пацярпелага, асобы, у адносінах да якой вядзецца адміністрацыйны працэс, - адносна абставінаў, якія ім сталі вядомыя ў сувязі з выкананнем абавязкаў абаронцы або прадстаўніка;
4) святар - адносна абставінаў, вядомых яму з споведзі.
3. Сведка мае права:
1) не сведчыць супраць самога сябе, членаў сваёй сям'і і сваіх блізкіх сваякоў;
2) карыстацца роднай мовай ці мовай, якім ён валодае, альбо паслугамі перакладчыка;
3) заяўляць адвод перакладчыку;
4) уласнаручна пісьмова даваць свае тлумачэнні для далучэння да справы аб адміністрацыйным правапарушэнні;
5) заяўляць хадайніцтвы і падаваць скаргі на дзеянні суддзі, службовай асобы органа, які вядзе адміністрацыйны працэс;
6) атрымліваць пакрыццё выдаткаў, панесеных ім у сувязі з удзелам у адміністрацыйным працэсе.
4. Сведка абавязаны:
1) з'яўляцца па выкліках суддзі, службовай асобы органа, які вядзе адміністрацыйны працэс;
2) праўдзіва і поўна расказаць пра ўсё, што яму вядома па справе аб адміністрацыйным правапарушэнні, адказаць на пастаўленыя пытанні;
3) падпарадкоўвацца законным распараджэнням суддзі, службовай асобы органа, які вядзе адміністрацыйны працэс.
5. За адмова альбо ухіленне без паважных прычын ад дачы тлумачэнняў або за дачу заведама фальшывага тлумачэння сведка нясе адказнасць, прадугледжаную Кодэксам Рэспублікі Беларусь аб адміністрацыйных правапарушэннях.

Эксперт
1. Экспертам зьяўляецца не зацікаўленая ў зыходзе справы аб адміністрацыйным правапарушэнні асоба, якая валодае адмысловымі ведамі ў навуцы, тэхніцы, мастацтве, рамястве і іншых сферах дзейнасці, якому суддзёй, службовай асобай органа, які вядзе адміністрацыйны працэс, даручана вытворчасць экспертызы.
2. Эксперт мае права:
1) знаёміцца з матэрыяламі, якія адносяцца да прадмета экспертызы, і выпісваць з іх неабходныя звесткі;
 2) заяўляць хадайніцтвы аб прадастаўленні яму дадатковых матэрыялаў, неабходных для дачы заключэння, аб прыцягненні да правядзення экспертызы іншых экспертаў;
3) з дазволу судзьдзі, службовай асобы органа, які вядзе адміністрацыйны працэс, удзельнічаць у вытворчасці асобных працэсуальных дзеянняў, задаваць удзельнікам працэсуальных дзеянняў пытанні, якія адносяцца да прадмета экспертызы;
4) даваць заключэнні як па пастаўленых пытаннях, так і па ўваходзяць у яго кампетэнцыю абставінам, выявіць пры правядзенні экспертызы;
5) падаваць скаргі на дзеянні суддзі, службовай асобы органа, які вядзе адміністрацыйны працэс, якія абмяжоўваюць яго правы пры правядзенні экспертызы;
6) атрымліваць пакрыццё выдаткаў, панесеных ім пры правядзенні экспертызы, і ўзнагароджанне за выкананую ім працу, не ўваходзiць у кола яго прамых службовых абавязкаў.
3. Эксперт не мае права весці перамовы з удзельнікамі адміністрацыйнага працэсу па пытаннях, звязаных з правядзеннем экспертызы, самастойна збіраць матэрыялы для даследавання, праводзіць даследаванні, якія могуць пацягнуць за сабой поўнае або частковае знішчэнне аб'ектаў экспертызы альбо змяненне іх вонкавага выгляду або асноўных уласцівасцяў, калі на гэта не было спецыяльнага дазволу суддзі, службовай асобы органа, які вядзе адміністрацыйны працэс.
4. Эксперт абавязаны:
1) з'яўляцца па выкліках суддзі, службовай асобы органа, які вядзе адміністрацыйны працэс;
2) даваць абгрунтаванае і аб'ектыўнае заключэнне па пастаўленым пытаннях;
3) адмовіцца ад дачы заключэння, калі прадстаўленыя матэрыялы недастатковыя або пастаўленае пытанне выходзіць за межы спецыяльных ведаў эксперта;
4) прадставіць суддзі, службовай асобе органа, які вядзе адміністрацыйны працэс, дакументы, якія пацвярджаюць яго спецыяльную кваліфікацыю;
5) паведаміць па патрабаванні суддзі, службовай асобы органа, які вядзе адміністрацыйны працэс, звесткі пра свайго прафесійным вопыце і стаўленні да асоб, якія ўдзельнічаюць у адміністрацыйным працэсе;
6) без дазволу суда, органа, які вядзе адміністрацыйны працэс, не выдаваць звесткі пра абставіны справы і іншыя звесткі, якія сталі яму вядомымі ў сувязі з правядзеннем экспертызы, у выпадку, калі ён быў папярэджаны пра гэта суддзёй, службовай асобай органа, які вядзе адміністрацыйны працэс.
5. За дачу заведама фальшывага зняволення, адмова альбо ухіленне без паважных прычын ад выканання ўскладзеных на яго абавязкаў эксперт нясе адказнасць, прадугледжаную Кодэксам Рэспублікі Беларусь аб адміністрацыйных правапарушэннях.

Бакі

Артыкул 60. Ісцец і адказчык. Бакамі ў справах іскавай вытворчасці з'яўляюцца ісцец і адказчык.
Пазоўнік мае права на зварот за судовай абаронай. Ён фармулюе сваю працэсуальную пазіцыю ў іскавай заяве. Асоба, у інтарэсах якога ў прадугледжаных законам выпадках справа ўзбуджаюць пракурор, дзяржаўны орган, юрыдычная асоба або грамадзянін, паведамляецца судом аб ўзнік працэсе і ўдзельнічае ў ім у якасці істца.
Адказчыку належыць права на абарону супраць прад'яўленага пазову. Ён можа фармуляваць сваю пазіцыю ў пярэчаннях супраць пазову небудзь прад'яўляць сустрэчны пазоў.

Артыкул 61. Працэсуальныя правы бакоў Боку карыстаюцца роўнымі працэсуальнымі правамі.
Бакам прадастаўляецца права ва ўсталяваных законам межах свабодна распараджацца сваімі правамі (артыкул 18 гэтага Кодэкса).
Пазоўнік мае права змяніць падставу або прадмет пазову, павялічыць або паменшыць памер іскавых патрабаванняў або адмовіцца ад пазову.
Адказчык мае права змяніць падставу пярэчанняў супраць пазову, цалкам або часткова прызнаць пазоў.
Бакі могуць скончыць справу міравым пагадненнем.
Суд не прымае адмовы істца ад пазову, прызнання пазову адказчыкам і не сьцьвярджае сусветнага пагаднення бакоў, калі гэтыя дзеянні супярэчаць закону або парушаюць чые-небудзь правы і ахоўваемыя законам інтарэсы.
Пры змене падставы або прадмета пазову, павелічэнні памеру іскавых патрабаванняў працягу прадугледжанага гэтым Кодэксам тэрміну разгляду справы пачынаецца з дня здзяйснення адпаведнага працэсуальнага дзеяння.
Бакі маюць права ажыццяўляць працэсуальныя дзеянні, прадугледжаныя артыкулам 56 і іншымі артыкуламі гэтага Кодэкса.

Артыкул 62. Удзел у справе некалькіх пазоўнікаў або адказчыкаў (працэсуальнае саўдзел)
У грамадзянскім судаводстве дапускаецца працэсуальнае саўдзел, па якім пазоў можа быць прад'яўлены сумесна некалькімі пазоўнікамі або да некалькіх адказнікам, калі:
1) прадметам спрэчкі з'яўляюцца агульныя для іх права або абавязкі;
2) іх правы і абавязкі маюць адно фактычнае і прававое падстава;
3) прадметам спрэчкі з'яўляюцца аднастайныя правы і абавязкі, якія маюць аднолькавыя фактычныя і прававыя падставы. Кожны з пазоўнікаў або адказчыкаў ў адносінах да іншай баку выступае ў працэсе самастойна.
Працэсуальнае саўдзел можа паўстаць як па ініцыятыве бакоў, так і па ініцыятыве суда.
Вызначэнне суда аб недапушчэнні асобы да ўдзелу ў справе ў якасці саўдзельніка можа быць абскарджана або апратэставаныя.
Саўдзельнікі могуць даручыць вядзенне справы аднаму з іх.
Пасля прыцягнення суадказніка (суадказніка) да ўдзелу ў справе працягу прадугледжанага гэтым Кодэксам тэрміну разгляду справы пачынаецца з дня вынясення судом вызначэння аб прыцягненні суадказніка (суадказніка) да ўдзелу ў справе.


Артыкул 63. Замена неналежнай боку
Суд, усталяваўшы падчас папярэдняга судовага пасяджэння або разбору справы, што пазоў прад'яўлены не тым асобай, якому належыць права патрабаванні, ці не да таго асобе, якое павінна адказваць па пазове, можа са згоды істца, не спыняючы справы, дапусціць замену першапачатковага істца або адказчыка належным істцом ці адказчыкам.
Калі пазоўнік не згодны на замену яго іншым тварам, то гэта асоба можа ўступіць у справу ў якасці трэцяй асобы, заяўляў самастойныя патрабаванні на прадмет спрэчкі.
Калі пазоўнік не згодны на замену адказчыка iншай асобай, суддзя можа прыцягнуць гэтую асобу ў якасці другога адказчыка.
Пасля замены неналежнай боку разгляд справы пачынаецца з самага пачатку. Замена неналежнай боку афармляецца вынясеннем матываванага вызначэння суддзі.
Пасля замены неналежнай боку працягу прадугледжанага гэтым Кодэксам тэрміну разгляду справы пачынаецца з дня вынясення вызначэння аб замене неналежнай боку.


Артыкул 64. Працэсуальнае правапераемнасць
У выпадку выбыцця боку са справы (смерць грамадзяніна, рэарганізацыя юрыдычнай асобы, саступка правы патрабавання, перавод доўгу і іншыя выпадкі перамены асоб у матэрыяльным праваадносін) суд дапускае замену гэтага боку яе правапераемнікам.
Правапераемнасць магчыма на любой стадыі працэсу.
З надыходам правапераемнасці працэс аднаўляецца з таго працэсуальнага дзеяння, на якім ён быў прыпынены.
Для правапераемніка ўсе дзеянні, учыненыя ў працэсе да яго ўступлення ў справу, абавязковыя ў той меры, у якой яны былі б абавязковыя для асобы, якое правапераемнік замяніў.