Як выкарыстоўваць імянныя прыватызацыйныя чэкі Маёмасць

   Імянны прыватызацыйны чэк «Маёмасць» (далей - чэк «Маёмасць») з'яўляецца дзяржаўнай каштоўнай паперай Рэспублікі Беларусь, якая сведчыць аб праве яго ўладальніка на долю прыватызуемай дзяржаўнай уласнасці, выказвае памер гэтай долі і магчымасць распарадзіцца ёю. Чэкі «Маёмасць» выпускаліся ў бездакументарнай выглядзе ў форме запісаў на спецыяльных чэкавых рахунках, якія адкрываліся грамадзянам у ААТ «АСБ Беларусбанк» па месцы іх жыхарства. Грамадзянам пры гэтым выдаваліся сертыфікаты чэкаў «Маёмасць», якія з'яўляліся дакументам, які пацвярджае, што грамадзяне валодаюць вызначанай колькасцю чэкаў «Маёмасць».

   Які тэрмін дзеяння чэкаў «Маёмасць»? Законам ад 6 лiпеня 1993 г. № 2468-XII «Аб iмянных прыватызацыйных чэках Рэспублiкi Беларусь» усталяваны парадак эмісіі і звароту чэкаў «Маёмасць». Налічэнне чэкаў «Маёмасць» ажыццяўлялася са студзеня 1994 года. Пастановай Вярхоўнага Савета Рэспублікі Беларусь ад 10 красавiка 1995 г. № 3703-XII быў вызначаны тэрмін афармлення і тэрмін выдачы чэкаў «Маёмасць» да 31 снежня 1996 года і да 1 ліпеня 1997 года адпаведна. Тыя грамадзяне, якія ва ўстаноўлены тэрмін не паспелі атрымаць ІПЧ «Маёмасць», страцілі сваё права на іх атрыманне.Тэрмін абарачэння чэкаў неаднаразова прадаўжалася. У адпаведнасці з пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 1 лютага 2016 г. № 79 тэрмін абарачэння чэкаў «Маёмасць» усталяваны па 30 чэрвеня 2019 года.

   Як выкарыстоўваць чэкі «Маёмасць»? У цяперашні час рэальнымі спосабамі выкарыстання чэкаў «Маёмасць» з'яўляюцца: 

абмяняць іх на акцыі прыватызуемых прадпрыемстваў праз адасобленыя падраздзяленні АСБ «Беларусбанк»; 

успадкаваць і завяшчаць чэкі. 

   Куды неабходна для гэтага звярнуцца і якія дакументы пры сабе мець?  Жыхары раёнаў вобласці - у адпаведны філіял ААТ «АСБ Беларусбанк» ў раённым цэнтры. Пры сабе неабходна мець сертыфікат чэкаў «Маёмасць» і пашпарт ці іншы дакумент, які яго замяняе. 

   У выпадку змены месца жыхарства, фізічная асоба мае права перавесці спецыяльны чэкавае рахунак у падраздзяленне ААТ «АСБ Беларусбанк» па новым месцы жыхарства. Для выканання аперацыі па перакладзе спецыяльнага чэкавага рахункі ўладальнік чэкаў «Маёмасць» звяртаецца ў любое падраздзяленне ААТ «АСБ Беларусбанк» якое выконвае аперацыі з чэкамі «Маёмасць» з дакументам, які сведчыць асобу і сертыфікатам чэкаў «Маёмасць». Да набыцця акцый мэтазгодна атрымаць пэўную інфармацыя аб акцыянерных таварыствах, акцыі якіх абменьваюцца на чэкі «Маёмасць». Ва ўстановах ААТ «АСБ Беларусбанк» маюцца праспекты эмісіі акцый гэтых таварыстваў і звесткі аб фінансава-гаспадарчай дзейнасці. Інфармацыя аб фінансавых выніках гаспадарчай дзейнасці акцыянерных таварыстваў і балансавага кошту адной акцыі грамадства размешчана на сайце www.portal.gov.by Адзінага партала фінансавага рынку Міністэрства фінансаў Рэспублікі Беларусь у раздзеле «Фізічным асобам» / «Фінансы» / «Прагляд фінансавай інфармацыі на Адзіным партале фінансавага рынку»/«Рынак каштоўных папер»/«Справаздачнасць эмітэнтаў»/«ператыўная інфармацыя аб дзейнасці эмітэнтаў». 

   Спісы адкрытых акцыянерных таварыстваў, акцыі якіх прапануюцца да абмену на чэкі «Маёмасць», знаходзяцца ў кожным падраздзяленні АСБ «Беларусбанк».Дадзеную інфармацыю таксама можна атрымаць на сайце ААТ «АСБ Беларусбанк» (сайт belarusbank.by, раздзел «Фізічным асобам» / «Усе паслугі» / «Абмен акцый прадпрыемстваў на ІПЧ" Маёмасць "). Там жа можна даведацца інфармацыю аб падраздзяленнях ААТ «АСБ Беларусбанк», якія выконваюць аперацыі па абмене чэкаў «Маёмасць» на акцыі прадпрыемстваў.

    Набытыя ў абмен на чэкі «Маёмасць» акцыі адкрытых акцыянерных таварыстваў залічваюцца на рахунак "дэпо" грамадзяніна, які спецыяльна адкрываецца на яго імя ў дэпазітарыі, якія абслугоўваюць гэтыя грамадства. Пакупнік акцый атрымлівае выпіску па ліку "дэпо", якая пацвярджае права ўласнасці на акцыі. 

Якія чэкі «Маёмасць» можна выкарыстоўваць для абмену на акцыі адкрытых акцыянерных таварыстваў? 

   У адпаведнасці з дзеючым заканадаўствам Рэспублікі Беларусь абмену на акцыі падлягаюць ІПЧ «Маёмасць»: 

налічаныя пакупніку ў адпаведнасці з артыкулам 7 Закона Рэспублікі Беларусь "Аб імянных прыватызацыйных чэках Рэспублікі Беларусь" (квота на маёмасць дзяржаўных прадпрыемстваў) і атрыманыя ў спадчыну; 

налічаныя пакупніку ў якасці квоты на маёмасць дзяржаўных прадпрыемстваў і выкарыстаныя ім у адпаведнасці з артыкулам 11 Закона Рэспублікі Беларусь "Аб імянных прыватызацыйных чэках Рэспублікі Беларусь», а затым вернутыя ў той жа колькасці на яго спецыяльны (чэкавае) рахунак па прычыне не адбыліся здзелак, скасавання дагавораў, ліквідацыі суб'ектаў прадпрымальніцкай дзейнасці;

перааформленыя пакупніку ад блізкіх сваякоў (бацькоў, дзяцей, мужа і жонкі, родных братоў і сясцёр, унукаў, бабуль, дзядуль, свекрыві, свёкра, цесця і цешчы), якім яны былі налічаныя ў якасці асабістай маёмаснай квоты, але ў суме не больш за 250 ІПЧ «Маёмасць» на працягу ўсяго перыяду бязвыплатнай прыватызацыі. Абмен у гэтым выпадку ажыццяўляецца па заяве пакупніка з указаннем у ім, ад каго атрыманы ІПЧ "Маёмасць", без прадастаўлення дакументаў, якія пацвярджаюць сваяцтва ў адносінах. У выпадку паведамлення пакупніком ў заяве ілжывых звестак адносна ІПЧ «Маёмасць», перааформленых ад пералічаных вышэй сваякоў і выкарыстаных для абмену, складзеная здзелка з'яўляецца нікчэмнай ў адпаведнасці з заканадаўствам Рэспублікі Беларусь. 

Як аформіць дарэнне чэкаў? Для гэтага трэба прадставіць у аддзяленне філіяла АСБ «Беларусбанк», у якім адкрыты спецчэкавы кошт дарыльшчыка, пашпарт ці іншы дакумент, які яго замяняе, сертыфікат ІПЧ «Маёмасць» і заяву. У заяве ўказваецца нумар спецчэкавага рахунку таго, каму чэкі дорацца. За афармленне дарэння спаганяецца дзяржпошліна - 3 адсоткі базавай велічыні.

   З стратай або згубай сертыфіката губляюць права на чэкі іх уладальнікі? Сертыфікат не з'яўляецца каштоўнай паперай, а толькі адлюстроўвае наяўнасць чэкаў на імянным рахунку, якія ніхто акрамя ўладальніка рахунку не можа зняць. Пры страце або згубе сертыфіката неабходна звярнуцца ў аддзяленне АСБ «Беларусбанк» па месцы пражывання, у якім выдадуць дублікат сертыфіката.

    Якім чынам скарыстацца чэкамі блізкіх сваякоў, калі няма свайго спецчэкавага рахунку? У аддзяленні АСБ «Беларусбанк» па месцы пражывання можна адкрыць спецчэкавы рахунак з нулявым астаткам.На ўказаны рахунак могуць залiчвацца падораныя чэкі для наступнага іх выкарыстання. 

Ці можна вярнуць чэкі «Маёмасць», абмененыя на акцыі акцыянернага таварыства? 

   Пры абмене чэкаў «Маёмасць» на акцыі акцыянернага таварыства з грамадзянінам заключаецца дагавор, у адпаведнасці з якім Прадавец (дзяржава), з аднаго боку, абавязваецца перадаць Пакупніку (грамадзяніну) акцыі, а Пакупнік, з другога боку, - аплаціць гэтыя акцыі чэкамі «Маёмасць».

   Пасля залічэння акцый, набытых па такому дагавору, на рахунак "дэпо" Пакупніка дамова лічыцца выкананай і бакі ніякіх абавязкаў адзін перад адным не нясуць.

   Чэкі «Маёмасць», якія паступілі на рахунак Прадаўца ў аплату за акцыі, лічацца выкарыстанымі ў адпаведнасці з дзеючым заканадаўствам па прызначэнні, выводзяцца з абарачэння і вяртанню не падлягаюць. 

   Ці будзе грашовая кампенсацыя за нявыкарыстаныя чэкі «Маёмасць? Законам Рэспублікі Беларусь «Аб iмянных прыватызацыйных чэках Рэспублiкi Беларусь» прадугледжана, што па заканчэнні тэрміну звароту прыватызацыйных чэкаў не выкарыстаныя ўладальнікамі чэкі могуць быць прад'яўленыя для пагашэння па месцы выдачы. Тэрмін і парадак выплаты кампенсацыі за нявыкарыстаныя прыватызацыйныя чэкі і іх кошт устанаўлiваюцца Саветам Міністраў Рэспублікі Беларусь па ўзгадненні з Прэзідэнтам Рэспублікі Беларусь.Кампенсацыі будуць падлягаць толькі асабіста налічаныя ІПЧ «Маёмасць».

Які ў цяперашні час кошт аднаго чэка «Маёмасць»? Пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 6 ліпеня 2005 г. № 756 з 1 студзеня 2005 г. устаноўлена намінальны кошт аднаго нявыкарыстанага ІПЧ «Маёмасць» у памеры 44 капейкі (з улікам дэнамінацыі). 

   Ці можна выкарыстоўваць чэкі «Маёмасць» для прыватызацыі жылых памяшканняў? У адпаведнасці з Дэкрэтам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 7 чэрвеня 2007 г. № 6 "Аб упарадкаванні абарачэння і выкарыстання імянных прыватызацыйных чэкаў«Жыллё»выдача чэкаў «Жыллё» спынена з 1 студзеня 2007 года, у сувязі з гэтым пераафармленне чэкаў«Маёмасць»у чэкі «Жыллё» немагчыма. 

   Ад якіх фактараў залежыць налічэнне дывідэндаў адкрытым акцыянерным грамадствам, які парадак іх выплаты, хто мае права на атрыманне дывідэндаў?

Набываючы акцыі, грамадзянін становіцца акцыянерам і ў адпаведнасці з заканадаўствам мае права ўдзельнічаць у кіраванні грамадствам, атрымліваць інфармацыю аб дзейнасці прадпрыемства, а таксама прадаваць, дарыць і успадкаваць акцыі. 

    Акцыянер можа ўдзельнічаць у сходах акцыянераў і выказваць сваю пазіцыю па выносяцца на абмеркаванне сходу пытаннях, у тым ліку і па размеркаванні прыбытку і выплаце дывідэндаў. 

   Дывідэндам з'яўляецца частка чыстага прыбытку, раздзеленая сярод акцыянераў па колькасці якія прыходзяцца на іх долю акцый. Рашэнне аб налічэнні дывідэндаў прымаецца агульным сходам акцыянераў пры наяўнасці прыбытку, які застаўся ў яго распараджэнні пасля выплаты падаткаў і іншых абавязковых плацяжоў і пакрыцця страт бягучых перыядаў. Права на атрыманне дывідэндаў з'яўляецца адным з безумоўных правоў акцыянераў і характарызуецца як права на ўдзел у размеркаванні прыбытку грамадства. Спіс акцыянераў, якія маюць права на атрыманне дывідэндаў, складаецца на падставе дадзеных таго ж рэестра ўладальнікаў акцый, на падставе якога быў складзены спіс асоб, якія маюць права на ўдзел у агульным сходзе акцыянераў, якія прынялі рашэнне аб выплаце адпаведных дывідэндаў. Дывідэнды могуць выплачвацца як па выніках года (гадавыя), так і прамежкавыя (за першы квартал, паўгадавыя, за дзевяць месяцаў).

    Ці можна прадаць акцыі? Грамадзяне маюць права па ўласным меркаванні распараджацца якія належаць ім акцыямі. Акцыі можна прадаваць, дарыць і адпісваць. Продаж акцый адкрытых акцыянерных таварыстваў ажыццяўляецца толькі на арганізаваным (біржавым) рынку, за выключэннем выпадкаў адчужэння акцый дзяржаве або самому акцыянернаму таварыству.Продаж акцый на біржы ад імя ўладальніка ажыццяўляюць спецыяльныя арганізацыі - прафесійныя ўдзельнікі рынку каштоўных папер (брокеры). З пералікам такіх арганізацый можна азнаёміцца на сайце Міністэрства фінансаў Рэспублікі Беларусь (сайт www.minfin.gov.by, раздзел «Дэпартамент па каштоўных паперах» / «Ліцэнзаванне і атэстацыя» / «Рэестр прафудзельнікаў рынку каштоўных папер») альбо на сайце ААТ «Беларуская валютна-фондавай біржы »(сайт www.bcse.by, раздзел «Удзельнікам таргоў»/«Спіс членаў Секцыі»).

    Заканадаўства ўстанаўлівае некаторыя абмежаванні пры ажыццяўленні здзелак з акцыямі. Так, грамадзянін мае права падарыць акцыі толькі блізкім сваякам. Акцыі асобных акцыянерных таварыстваў, набытыя грамадзянінам ў дзяржавы, у тым ліку ў абмен на чэкі «Маёмасць», альбо акцыі таварыстваў, што ажыццяўляюць перапрацоўку сельскагаспадарчай прадукцыі, могуць адчужацца толькі з улікам пераважнага права аблвыканкамаў на іх набыццё.

    З пералікам такіх таварыстваў, размешчаных на тэрыторыі Гродзенскай вобласці, у дачыненні да якіх Гродзенскі аблвыканкам мае пераважнае права можна азнаёміцца на сайце Гродзенскага аблвыканкама (сайт www.grodno-region.gov.by, раздзел «аблмаёмасці» / «Пераважнае права аблвыканкама на набыццё акцый» ).

    Інфармацыя па пытанні вяртання ІПЧ «Маёмасць» былым акцыянерам СІФаў. У мэтах выканання даручэння Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 16.04.2004 № 09 / 124-413 аб ліквідацыі спецыялізаваных інвестыцыйных фондаў (далей - СІФ) і звароце ІПЧ «Маёмасць» грамадзянам - былым акцыянерам СІФаў, пачынаючы з красавіка 2005 года працягваецца работа па вяртанню ІПЧ «Маёмасць», абмененых раней названымі грамадзянамі на акцыі СІФаў і ня вернутых ім у перыяд працы ліквідацыйных камісій СІФаў: 

«Першы рэспубліканскі інвестыцыйны фонд";

«Нерухомасць і фінансы»;

 «Супримэкс»;

 «Лясная прамысловасць»;

«Інвестыцыі ў эканоміку» ( «Атлант-М-Інвест»).

 Вяртанне ІПЧ «Маёмасць», абмененых раней на акцыі СІФаў, ажыццяўляецца на падставе: 

заявы, ад імя былога акцыянера СІФа альбо ад імя ягонага нашчадка, абдорваемага, з абавязковым указаннем месца жыхарства і кантактнага тэлефона дадзенага грамадзяніна;

 двухбаковай ксеракопіі сертыфіката ІПЧ «Маёмасць» (МАЕМАСЦЬ), выдадзенага ААТ «АСБ« Беларусбанк »;

 ксеракопіі аднаго з дакументаў, які пацвярджае валоданне акцыямі «СІФа» (дагавор куплі акцый, сведчанне акцыянера альбо сертыфікат акцый), а ў выпадку афармлення спадчыны альбо дарэння - ксеракопіі пасведчання аб праве на спадчыну альбо ксеракопіі дагавора дарэння;

 ксеракопіі пашпарта (стр.22 (прапіска), стр.31-33). 

У выпадку змянення прозвішча дадаткова прадстаўляецца ксеракопія дакумента, які пацвярджае дадзенае змяненне (пасведчанне аб шлюбе або іншы дакумент).

    Вышэйпаказаныя дакументы прадстаўляюцца знарок альбо па пошце - у аддзел па каштоўных паперах Галоўнага ўпраўлення Міністэрства фінансаў Рэспублікі Беларусь па г. Мінску (220002, г. Мінск, вул. Крапоткіна, д.44, каб. 1203, тэл. (017) 283-27 -75);

 Вяртанне ІПЧ «Маёмасць» ажыццяўляецца ў месячны тэрмін з моманту паступлення дакументаў, праз установы ААТ АСБ «Беларусбанк», пра што грамадзяне інфармуюцца пасродкам напрамкі ім пісьмовага адказу на іх зварот.

    Вернутыя ІПЧ «Маёмасць» грамадзяне маюць права абмяняць на акцыі адкрытых акцыянерных таварыстваў, якія прапануюцца да абмену на ІПЧ «Маёмасць».

    Актуальную інфармацыю аб акцыянерных таварыствах, акцыі якіх абменьваюцца на чэкі «Маёмасць», можна атрымаць на сайце ААТ «АСБ Беларусбанк» (сайт belarusbank.by, раздзел «Фізічным асобам» / «Усе паслугі» / «Абмен акцый прадпрыемстваў на ІПЧ« Маёмасць » ).