Як можна выкарыстоўваць чэкі " Жыллё"

Беларусы часцей за ўсё купляюць жыллё за наяўныя або ў крэдыт. Але ёсць яшчэ адзін працоўны інструмент-можна скарыстацца чэкамі "жыллё". Такія дзяржаўныя каштоўныя паперы ў Беларусі выдавалі ў 1990-х гадах. Яны дазваляюць атрымаць грашовую жыллёвую квоту.
Хто можа разлічваць на фінансавую дапамогу дзяржавы? На якія мэты можна "абнаявіць" чэкі?  

Чэкі "Жыллё" былі выпушчаныя ў зварот асобнымі серыямі і наміналам па 100, 500, 1000, 3000 і 5000 рублёў. У 1994 годзе адбылася дэнамінацыя, таму велічыня налічанай жыллёвай квоты і наміналаў чэкаў "Жыллё" была паменшаная ў дзесяць разоў і стала складаць адпаведна 10, 50, 100, 300 і 500 рублёў. Зменены намінал паказаны на кожным экзэмпляры чэка ў правым верхнім куце на адным баку.
Да 1 студзеня 2007 года каштоўныя паперы трэба было перарэгістраваць у ААТ "Ашчадны банк "Беларусбанк". Ня перарэгістраваныя чэкі лічацца несапраўднымі. Па заканчэнні тэрміну іх выдача была спыненая. Тым, хто не перарэгістраваў якія належаць ім каштоўныя паперы па ўважлівых прычынах, маглі падоўжыць гэты тэрмін па рашэнні суда.

Чэкі могуць выкарыстоўваць тыя, хто стаіць у чарзе маючых патрэбу ў паляпшэнні жыллёвых умоў

Умовы і парадак індэксацыі імянных прыватызацыйных чэкаў "Жыллё" ўрэгуляваныя Дэкрэтам Прэзідэнта ад 7 чэрвеня 2005 года №6 "аб упарадкаванні звароту і выкарыстання імянных прыватызацыйных чэкаў "Жыллё", Жыллёвым кодэксам, пастановай Савета Міністраў ад 15 лістапада 2006 года №1529 "аб мерах па рэалізацыі Дэкрэта Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 28 жніўня 2006 года №13".

Паводле гэтых дакументаў, чэкі "Жыллё" могуць выкарыстоўваць толькі тыя грамадзяне і члены іх сем'яў, якія стаяць на ўліку маючых патрэбу ў паляпшэнні жыллёвых умоў.

Падставы для прызнання маючымі патрэбу вызначаны Жыллёвым кодэксам. Напрыклад, каб стаць на чаргу ў Менску, трэба мець менш за 10 кВ. м агульнай плошчы на аднаго чалавека і больш за 10 гадоў рэгістрацыі па месцы жыхарства ў сталіцы. Дарэчы, плошча вылічваецца зыходзячы з сумы агульнай плошчы ўсіх жылых памяшканняў, якія ёсць ва ўласнасці (або ў валоданні і карыстанні) грамадзяніна і пражываючых сумесна з ім членаў яго сям'і ў Менску і Менскім раёне. А абмежавальны дзесяцігадовы тэрмін не распаўсюджваецца на маладых спецыялістаў, дзяцей-сірот, дзяцей, якія засталіся без апекі бацькоў, а таксама на перспектыўных кіраўнікоў, уключаных у кадравы рэестр кіраўніка дзяржавы.

Ўлік грамадзян, якія маюць патрэбу ў паляпшэнні жыллёвых умоў, вядзецца мясцовымі выканаўчымі і распарадчымі органамі па месцы іх жыхарства.

Сёння пераход права на чэкі "Жыллё" ад аднаго асобы да іншага магчымая толькі ў трох выпадках: па спадчыне, па рашэнню суда або па натарыяльна засведчаным дагаворам дарэння блізкім сваякам (у іх ліку - муж, жонка, бацькі, дзеці, усынавіцелі, усыноўленыя, родныя браты і сёстры, дзядуля, бабуля, унукі).

Будаўніцтва, пагашэнне крэдыту, купля жылля: дзе прымяніць чэкі?

Якія маюць патрэбу ў паляпшэнні жыллёвых умоў могуць выкарыстоўваць чэкі на шэраг патрэб. У прыватнасці, для выплаты паявога ўзносу ў жыллёвым або жыллёва-будаўнічым кааператыве, для фінансавання індывідуальнага або калектыўнага жыллёвага будаўніцтва, для рэканструкцыі аднакватэрных, блакіраваных жылых дамоў. Таксама каштоўныя паперы можна ўжыць для долевага ўдзелу ў жыллёвым будаўніцтве, для куплі жылля або для пагашэння запазычанасці па крэдытах банкаў (уключаючы выплату працэнтаў за карыстанне імі) і пазыках, узятым і выкарыстаных на названыя мэты.

Пры гэтым не ўсе чэкі могуць быць праіндэксаваныя-яны павінны быць дакладна аформленыя і выдадзены ў адпаведнасці з законам. Чэкі падлягаюць індэксацыі, калі яны былі налічаны самому жыве ў нястачы, атрыманы ім па спадчыне або па рашэнні суда. Таксама будуць праіндэксаваныя чэкі, падораныя блізкімі сваякамі. Праўда, павінна супасці некалькі ўмоў: гэтыя каштоўныя паперы павінны былі атрымаць асабіста дарыльнікі; чэкі былі падораны ім, выдадзены па рашэнні суда або перайшлі па спадчыне, пры гэтым першапачатковыя ўладальнікі чэкаў прыпадаюць блізкімі сваякамі цяперашняму заяўніку.

Дарэчы, праіндэксаваныя чэкі "Жыллё" могуць быць выкарыстаны толькі для аднаго жылога памяшкання.

Колькі каштуюць чэкі?

Індэкс росту кошту чэкаў "Жыллё" разлічваецца на падставе статыстыкі аб сярэднім кошце 1 кв. м агульнай плошчы жылля, якое будуецца з дзяржпадтрымкай, у параўнанні з коштам яго будаўніцтва на 31 снежня 1991 года.

Зараз у Мінску дзейнічае індэкс у памеры Br14, 771 (згодна з рашэннем Мінгарвыканкама ад 14 лістапада 2019 года №3580).

Індэксацыю чэкаў праводзяць з улікам індэкса росту кошту будаўніцтва жылля па стане на некалькі ключавых дат. Гэта дата звароту грамадзяніна з заявай аб індэксацыі чэкаў "Жыллё" (пры будаўніцтве або рэканструкцыі жылых памяшканняў), дата заключэння дагавора куплі-продажу (пры куплі жылога памяшкання), дата ўводу дома ў эксплуатацыю (пры пагашэнні запазычанасці па крэдытах або пазыках, узятым для выплаты паявога ўзносу ў жыллёвым або жыллёва-будаўнічым кааператыве; фінансаванні індывідуальнага або калектыўнага жыллёвага будаўніцтва; рэканструкцыі аднакватэрных, блакіраваных жылых дамоў, долевага ўдзелу ў жыллёвым будаўніцтве; куплі жылля пасля ўводу дома ў эксплуатацыю).

Каб вызначыць кошт чэкаў, трэба памножыць суму чэкаў на індэкс росту кошту жылля, які дзейнічае па месцы яго будаўніцтва, рэканструкцыі альбо набыцця. Напрыклад, у наяўнасці ёсць 500 чэкаў, Жыллё будуецца ў Менску. Памнажаем 500 на Br14, 771. Атрымліваецца, што дзяржава "выдзеліць" на паляпшэнне жыллёвых умоў Br7385, 5. У іншых абласных цэнтрах лічба будзе адрознівацца, у кожным рэгіёне дзейнічае свой індэкс.

Працэдура "атрымання наяўных" чэкаў

Для індэксацыі чэкаў грамадзяне і паўналетнія члены іх сем'яў, якія разам будуюць або купляюць жыллё, павінны падаць заяву ў мясцовы райвыканкам, у якім яны стаяць на ўліку маючых патрэбу ў паляпшэнні жыллёвых умоў (альбо знаходзіліся на момант прадастаўлення крэдытаў). Таксама чэкі праіндэксуюць у райвыканкаме па месцы знаходжання дзяржаўных органаў і іншых арганізацый, якія паставілі іх на ўлік. Напрыклад, па месцы працы.

У выканкам трэба падаць заяву, пашпарт ці іншы дакумент, які сведчыць асобу, чэкі "Жыллё" з выпіскай са спецыяльнага (чэкавага) рахунку, пасведчанне аб праве на спадчыну, копію рашэння суда або дагавор дарэння (калі чэкі былі атрыманы па спадчыне, рашэнні суда або дагаворам дарэння). Далей у залежнасці ад мэты, на якую жыве ў нястачы хоча выкарыстоўваць чэкі, таксама трэба падаць праектна-каштарысную дакументацыю на будаўніцтва або рэканструкцыю жылога дома, дакументы, якія пацвярджаюць кошт набытых будматэрыялаў у цэнах, якія дзейнічаюць на момант звароту (у выпадку будаўніцтва або рэканструкцыі аднакватэрнага, блакіраванага жылога дома); дагавор куплі-продажу жылога памяшкання (у выпадку куплі жылога памяшкання); даведку аб запазычанасці па будаўніцтве на момант звароту ад забудоўшчыка (для будаўніцтва жылля ў складзе арганізацыі забудоўшчыкаў, у парадку долевага ўдзелу ў жыллёвым будаўніцтве, па дагаворах стварэння аб'ектаў долевага будаўніцтва або па іншых дагаворах, якія прадугледжваюць будаўніцтва жылых памяшканняў).

Заяўку будуць разглядаць месяц. Потым выканкам пісьмова паведаміць аб прынятым рашэнні.

БелТА